Molière, passeur de messages : la langue d'oc

L’occitan à la cour de Louis XIV

Dans sa pièce « Monsieur de Pourceaugnac », Molière  nous a réservé un morceau de bravoure - richesse du vocabulaire et de la syntaxe - en faisant parler Lucette en occitan. Seule la graphie est fantaisiste et ce ne serait pas faire affront à l’auteur de réécrire ses phrases dans les deux graphies actuelles de la langue. Le peuple du Sud (de la France) - puisque le Nord (de la France) est encore allergique à cette langue d’Europe, qu’il s’obstine à appeler « régionale » - trouverait-là un merveilleux tremplin pour valoriser sa culture.

Resterait à lever un obstacle. Aujourd’hui, en France, l’étude de « Monsieur de Pourceaugnac » dans un établissement public (même au Sud du pays) peut donner lieu à une interdiction. Si un enseignant opte pour l’étude de la pièce, il fait donc obligation à tous ses auditeurs (élèves, lycéens, étudiants) d’étudier (d’une manière approfondie ou en intercompréhension) l’occitan. Or, cette langue, dite régionale, ne peut être apprise qu’à des locuteurs volontaires et ne saurait être imposée à tous. Cela s’appelle un parcours d’obstacles. L’Etat français a mis les garde-fous nécessaires. Avec cette prolifération d’interdits, c’est Molière qu’on censure !

Comments

[Tamessa]

Aquelas remarcas son plan bonas mas aquò cambiá pas mon idèa. De òc, la quita pèça de Molière es un bon otís per butar en davant l'intercompreneson entre las lengas romanas que trobam aquí lo francés, lo latin, l'italian e l'occitan. De òc, lo sénher Molière es un comic e se trufa dels provincials per far rire son benfaitor reial. Se cal pas privar de tot prene en compte, de dire clarament que Molière es pas occitanista mas qu'emplega una plan bona lenga occitana. Se s'èra volgut trufar de la lenga l'auriá, plan segur, escarraunhada! Sus tot aquò avèm, los occitans, un fum de causas a dire e seriá una brava escasença de las dire (aprèp concertacion) dins un prefaci rigorós e plan tibat. De notar, atanben, que lo Molière es un "monument francés" e, mai que mai, un monument de la literatura francesa. Es pas la bona dralha per nautres e, benlèu, ò cal dire.

[Patrici Roques]

Per segur la comèdia de Molière nos balha un bon testimòni sus sa coneissença de l'occitan, aprés a Pesenàs e dins d'autres endreches de la província de Lengadòc entre 1650 e 1658, quand sa tropa èra protegida pel Prince de Conti,governador dels Estats de Lengadòc.

Pel picard, èra plan practicat a París onte los pageses de Picardia venián vendre bèstias e produches suls mercats.

Lo plurilinguïsme èra natural e necessari a l'epòca.

O podèm utilizar la pèça de Molière dins l'amira de l'intercompreneson.

Per la fòrma grafica, me sembla que, pel picard, se pòdon trobar libres d'aprendissatge que propausan una grafia modernizada, bastarà los cercar.Per l'occitan m'es vejaire que val melhor la grafia classica,plan majoritària ara pel dialècte lengadocian ( los autors que causisson encara la grafia "mistralenca"pel lengadocian son ostils a l'occitanisme).

MAS ATENCION A LAS INTENCIONS DE MOLIERE !.

D'a fons parisenc, considerèt sempre lo sejorn de sa tropa en "província" coma un exili (maldespièch la vision idealizada que ne donèt en 1977 Ariane Mnouchkine dins son filme MOLIERE) e, bon borgés parisenc qu'èra, mespresava los provincials.Ja lo nom del personatge eponime es revelator : es un "porcelon" lemosin! Se pòt pensar a Rabelais e a l'episòdi de l'escolièr lemosin ridicul dins una pagina celèbra de PANTAGRUEL. que Molière aviá legida còp segur...

Me sembla clar que dins sa pèça Molière se sèrv del lengadocian e del picard dins una amira COMICA, fondada sus un jòc DIGLOSSIC, per far rire son public parisenc o aparisenquit( la Primièra se donèt a Chambord, davans la Cort e lo Rei, en 1670).Sèm luènh de la simpatia de Montanha (Montaigne) pel parlar gascon ( = per el e sos contemporanèus,l'occitan).

Se volèm publicar la pèça ambe los adobaments linguïstics evocats - serà una bona causa - poirem pas doblidar aquestas intencions de Molière, totalament opausadas a nòstra concepcion de las lengas "regionalas", e las caldrà senhalar.

Patrici Ròcas / Roques.

[Raiòl]

Aviá ben comprés!

Disiái "edicion occitana", pas "edicion en occitan"!

S'agis d'editar lo tèxt coma es (l'occitan i es pas que dins doas scènas ! e lo picard dins una. D'expèrts del picar n'i a tb!), en grafia(s) modèrna(s) totun

Mas l'edicion seria "occitana" pel punt de vista (o quitament per la lenga del prefaci e de las nòtas ! se ne vira.

[Tamessa]

Una edicion occitana de Monsieur de Pourceaugnac per la totalitat del tèxt? Es pas brica mon idèa. Me pensi, plan lo contari, que cal imprimir una version soncament actualizada dins lo respècte de las causidas de Molière. Es ja fait en francés e en italian dins qualques edicions. Pel Picard, benlèu contactar un especialista? Pel latin e los parlars en francés par los dos estrangièrs vesi pas çò que se poiriá cambiar. Lo cambiament lo mai important seriá, donc, lo passatge en grafia normalizada (d'acòrdi per una sola causida grafica) de las tiradas de la Luceta. La fidelitat a Molière seriá assegurada e lo plurilingüisme (qu'a volgut Molière) demorariá per laissar tota la plaça a l'apròchi de l'intercompreneson. Se pòt endevinar aisidament las implicacions pedagogicas qu'una tala òbra dobririá pels ensenhaires de francés, d'italian, de latin e d'occitan. Sèm sus una pichòta dralha, plan segur, mas una vertadièra dralha de las lengas romanas. L'essencial seriá dins l'elaboracion d'un abans-dire clar que fariá paréisser Molière jos un esclairatge novèl clarament dobèrt a la diversitat lingüistica... tot lo contrari de la posicion de l'estat francés.

[Raiòl]

[corregit]

L'idèa es una ediciona occitana de Monsieur de Pourceaugnac ....

Perqué pas !

NB O cresi pas util d'apondre la grafia mistralenca a la grafia d'epòca e a la grafia classica !

"Lo tròp gasta!"